Νεοπαγανισμός: Η θρησκεία της φύσης

Η λέξη Παγανισμός προέρχεται απ’ το λατινικό pagani, που σημαίνει άνθρωπος του αγρού, της εξοχής, επειδή πριν την επικράτηση του Χριστιανισμού (αλλά και μετά) οι λαοί της Ευρώπης γιόρταζαν τους θεούς των προγόνων τους στην ύπαιθρο και στα δάση, μακριά από τα χωριά.

Ο Νέο-Παγανισμός είναι ένας γενικός όρος για μια ποικιλία συγγενικών μεταξύ τους θρησκευτικών κινημάτων με ρίζες που χάνονται στα μέσα του 19ου αιώνα στην Ευρώπη. Ξεκίνησε ως προσπάθεια να αναβιωθεί αυτό που οι ιδρυτές τους υποστήριζαν ότι ήταν οι καλύτερες πτυχές των αρχαίων ειδωλολατρικών θρησκειών, αναμεμιγμένες με σύγχρονα ανθρωπιστικά, πλουραλιστικά ιδεώδη, ενώ συνειδητά προσπάθησαν να εξαλείψουν ορισμένα στοιχεία του παραδοσιακού δυτικού μονοθεϊσμού, συμπεριλαμβανομένης της δυιστικής σκέψης και του πουριτανισμού. Τα διακριτικά χαρακτηριστικά του νεο-παγανισμού περιλαμβάνουν την αντίληψη ότι το θεϊκό στοιχείο είναι έμφυτο στο φυσικό κόσμο, ότι οι θεοί είναι πολλοί και όλων των φύλων, και το έντονο αίσθημα περιβαλλοντικής ευθύνης .

Η Νεο-ειδωλολατρία συχνά περιγράφεται ως “θρησκεία της Γης” ή “θρησκεία της φύσης”. Οι περισσότεροι Νεο-Παγανιστές ασκούν μια πνευματικότητα με επίκεντρο τη Γη και τη φύση, πράγμα που σημαίνει ότι αντιλαμβάνονται τον φυσικό κόσμο ως εκδήλωση του θειου. Αυτή είναι και η πεμπτουσία της νεο-Παγανιστικής θρησκευτικής ταυτότητας. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής έχει την τάση να αποκόβει τον άνθρωπο από την επίγνωση της συγγένειας και της ενότητάς του με το έμβιο και άβιο περιβάλλον, μέχρι που αρχίζει να αισθάνεται σαν να είναι απλά ένα γρανάζι σε μια μεγάλη μηχανή παραγωγής, απομακρυνόμενος συνεχώς από την πνευματικότητα. Ο Νεο-Παγανισμός επιδιώκει να αποκαταστήσει την αίσθηση της ενότητας του ανθρώπου με τη φύση μέσω της τελετουργίας και του φυσικού τρόπου ζωής.

Η πεποίθηση του Νεοπαγανισμού σχετικά με τη διασύνδεση όλων των πραγμάτων και την έμφυτη θεότητα όλων των ανθρώπων και του κόσμου, μεταφράζεται σε μια ηθική φροντίδας και ευθύνης προς τους άλλους ανθρώπους αλλά και για το μη ανθρώπινο περιβάλλον. Οι Νεοπαγανιστές τιμούν επίσης την ποικιλομορφία της ζωής, ανθρώπινης και μη, και αποφεύγουν το σεξισμό, το ρατσισμό, την ομοφοβία, και όλες τις μορφές μισαλλοδοξίας. Από εκεί και πέρα, οι Νεοπαγανιστές αγκαλιάζουν μια ηθική ελευθερίας, που ικανοποιεί τις ιδιαίτερες ανάγκες και επιθυμίες του κάθε ανθρώπου και επιδιώκουν την προσωπική ανάπτυξη και την ευτυχία, όμως μόνο όταν αυτό δε γίνεται εις βάρος των άλλων. Ο Νεπαγανισμός απορρίπτει κάθε ιδέα θεϊκού σχεδίου, όπως και τις έννοιες της αμαρτίας και της σωτηρίας. Ένα πολύ γνωστό σλόγκαν που περιγράφει αρκετά καλά την ηθική του Νεοπαγανισμού λέει: « Εφόσον δεν βλάπτει κανέναν, κάνε αυτό που θέλεις.»

Η Νεοπαγανιστική θεολογία έχει τέσσερα κύρια χαρακτηριστικά: Τον πανθεϊσμό, που θεωρεί τη θεότητα (που έχει την έννοια της συμπαντικής ενέργειας, της δύναμης της ζωής) ως έμφυτη και τον υλικό κόσμο ως έκφανση της. Θεωρεί τη γη, το σώμα και τη σεξουαλικότητα ιερά. Η Νεοπαγανιστική θρησκεία είναι πολυθεϊστική και αναγνωρίζει ένα πλήθος θεοτήτων-αρχετύπων, που είναι ανεξάρτητες μεταξύ τους, ή άλλες φορές πτυχές της μιας ενιαίας Θεότητας. Αναγνωρίζουν ότι η ίδια θεότητα εκδηλώνεται ως αρσενικό και θηλυκό, ενώ ταυτόχρονα υπερβαίνει τα δύο φύλα. Θεωρούν τη θέωση ως αλλαγή ή εξέλιξη, που γίνεται μέσω μιας διαδικασίας που είναι η ίδια θεία, και μερικές φορές συμβολίζεται με ένα κύκλο ή μια σπείρα.

Οι Νεοπαγανιστές δεν πιστεύουν στο Σατανά, δεν θεωρούν το σκοτάδι, το θάνατο, ή τις καταστροφικές δυνάμεις της φύσης ως κακό ή τιμωρία από κάποιο θεό, αλλά ως αποτέλεσμα λόγω κάποιας φυσικής αιτίας ή ανθρώπινης επιλογής. Ο κέλτικης καταγωγής νεοπαγανιστικός κερασφόρος Θεός Cernunnos μπορεί να συγχέεται από ορισμένους χριστιανούς με το δικό τους διάβολο, αλλά αντιπροσωπεύει κάτι εντελώς διαφορετικό. Ο Cernunnos αντιπροσωπεύει τη ζωώδη ανθρώπινη φύση, και ειδικά τη σεξουαλική φύση. Όμως ενώ μερικοί Χριστιανοί καταδικάζουν αυτό το μέρος του εαυτού ως ενσάρκωση της αμαρτίας, οι Νεοπαγανιστές θεωρούν αυτό το κομμάτι τους ως άρρηκτο μέρος της ενσάρκωσης της θεότητας. Το ανθρώπινο σώμα και η σεξουαλικότητα θεωρούνται ιερά και αντί να επιδιώκεται η κυριαρχία στο σώμα και τις επιθυμίες του μέσω ασκήσεων θέλησης και εγκράτειας, αντίθετα επιδιώκεται η έκφραση των φυσικών επιθυμιών με υγιείς ευχάριστους πνευματικούς τρόπους. Αυτή η επιδίωξη δε σημαίνει ότι αφήνονται να παρασυρθούν αδιάκριτα από κάθε επιθυμία, αλλά ότι είναι προτιμότερο να αφουγκράζονται το σώμα αντί να το αγνοούν καταστέλλοντας τις ανάγκες του, σε μια προσπάθεια να δραπετεύσουν από αυτές.

Οι τελετουργίες χρησιμοποιούνται από τους νεοπαγανιστές για να εκφράσουν τη σχέση τους με το θεϊκό στοιχείο και να εναρμονιστούν με αυτό. Αυτές οι τελετουργίες συχνά είναι συνειδητά κατασκευασμένες, παρά κληρονομημένες από κάποια παράδοση. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να διαφέρουν ανάμεσα σε διαφορετικές ομάδες, ή να είναι εντελώς προσωπικές σε μεμονωμένα άτομα. Η πιο κοινή και συχνή τελετουργία είναι ο τροχός του έτους, οκτώ σημαντικές ημέρες του έτους, που περιλαμβάνουν τα ηλιοστάσια, τις ισημερίες και κάποια ενδιάμεσα σημεία. Ο τροχός του έτους είναι μια περισυλλογή σχετικά με τους ρυθμούς της φύσης και την αντίστοιχη εσωτερική άνοδο και πτώση της ανθρώπινης ύπαρξης. Άλλες μορφές τελετουργίας περιλαμβάνουν διαλογισμό, ψαλμωδία, τραγούδι, χορό, τύμπανα και γλέντι. Κάποιες ομάδες συνηθίζουν να εκτελούν τις τελετουργίες τους skyclad, δηλαδή χωρίς ρούχα, ή όπως σημαίνει η ίδια η λέξη, φορώντας μόνο τον ουρανό.

Βασικές όψεις του Παγανισμού είναι :

α) ο Ανιμισμός (κοσμοθεωρία, που σύμφωνα με την οποία ό,τι μας περιβάλλει έχει ψυχή).

β) ο Πολυθεϊσμός (η πολλαπλή εκδήλωση του Θεού).

γ) ο Πανθεϊσμός (ο αιώνιος κόσμος που ταυτίζεται με το Θεό, είναι η μοναδική πραγματικότητα).

δ) ο Σαμανισμός (το ταξίδι της Ψυχής και του Πνεύματος στη προσπάθεια ένωσης του Ανθρώπου με το Υπερφυσικό) και τέλος

ε) οι σύγχρονες νεοπαγανιστικές - φυσιολατρικές ομάδες, γνωστές με το όνομα modern pagans, που τα μέλη τους ανακαλύπτουν ένα βαθύτερο φιλοσοφικό νόημα στην Μητέρα Φύση, στην Γαία κλπ. Ο σεβασμός στην ελεύθερη βούληση και τις επιλογές του κάθε ατόμου είναι ένα από τα κύρια γνωρίσματα του Νεοπαγανιστικού κινήματος.